SBBB

SBBB PRIJS 2018 Oorkonde

De burgemeester van Bergen, mevrouw Hetty Hafkamp, heeft op 7 september 2018 de SBBB PRIJS 2018 uitgereikt aan de bewoners van  Dorpsstraat 39.

Het verhaal over deze prijs.

Het is de vierde keer dat deze prijs is uitgereikt. De eerste keer was in 2003, ter gelegenheid van de restauratie van de Ark, één van de monumenten van Park Meerwijk, de tweede keer in 2009 voor de restauratie van het huis van dokter Poot, Dorpsstraat 34, de derde keer in 2016 voor de moderni­sering van de Beukenhorst, Studler van Surcklaan 11, een “gewoon” burgermans huis uit 1907, geen monument, als statement van hergebruik boven sloop en nieuwbouw. Vandaag dus voor de vierde keer voor dit huis Contentezza.

Contentezza is ook een  “gewoon” huis, het is in onze ogen wel monumentwaardig. En zoals het er nu bijstaat is het een prachtig voor­beeld geworden van renovatie boven sloop en nieuwbouw. Dat is in onze gemeente niet altijd de keuze van nieuwe eigenaren. Wij pleiten er bij het gemeentebestuur al jaren voor om architectuurhistorische interessante gebouwen de status van gemeentelijk monument te geven om te voorkomen dat bij verkoop de nieuwe eigenaar dat belang kan negeren. Helaas is de gemeente zeer terughoudend bij de uitvoering van deze wettelijke taak. Bij Contentezza is dat belang langs andere weg gelukkig uitdrukkelijk gehono­reerd. De kopers hadden oog voor de omgeving, voor het hier nog gave dorpsgezicht, voor de mogelijkheden en kwaliteiten van het huis zelf en ze zouden er zelf willen wonen. Hoe geef je daar vorm aan in deze tijd?

Goede adviseurs is het begin van het antwoord. Hun oude vriend, de Amsterdamse architect Erik Schiering, heeft ze de weg gewezen. Ze hebben samen een plan gemaakt, dat we rustig radicaal kunnen noemen:

• Het beeld, de verschijning en het uitwendig materiaalgebruik worden gehandhaafd, maar aangepast.
• De inhoud wordt uitgebreid, het gebouw krijgt een groter gebruiksoppervlak.
• De buitenschil wordt maximaal geïsoleerd, met driedubbele beglazing.
• Aardwarmte wordt benut voor verwarming en ventilatie, electra wordt opgewekt met collectoren. De gasaansluiting vervalt.

Een plan maken is meestal iets anders dan een plan uitvoeren. Hoe is dit gerealiseerd?

De architect heeft een renovatieplan gemaakt en er de vereiste omgevingsvergunning voor gekregen. Hij heeft zijn plan aanbesteed en de aannemer is begonnen. Maar al kort na dat begin, tijdens de ontmanteling, bleek dat de bestaande constructie niet bestand zou zijn tegen het extra gewicht van de voorgenomen maatregelen. Hoe nu verder?

In zo´n situatie kan je twee kanten op. Een aantal maatregelen laten vervallen, of verder op het radicale pad. Deze opdrachtgevers kozen voor het laatste: alleen complete nieuwbouw zou het gewenste resultaat kunnen opleveren. Maar aan een nieuwbouwplan stelt het Bouwbesluit andere eisen dan aan een renovatie. Dat zijn vooral technische eisen. Er is dus een nieuwe omgevings­vergunning aangevraagd en na weer een hele tijd gekregen. Na een – ook voor ons als voorbijgangers – ongewisse periode (wat gebeurt hier?), kon de aannemer verder. En dan ging het snel. Het werk is opgeleverd in 2017. Dat dat goed gelukt is, kunnen we zien. Het is het resultaat van nauwe samenwerking van opdrachtgever, architect en aannemersbedrijf TPB-Bouw uit Wormerveer.

De Chaletstijl

Het huis Contentezza is in Bergen één van de zeer weinige gebouwen in de Chaletstijl. Deze Chalet- of Zwitserse stijl is een vooral landelijke bouwstijl met zichtbare houten constructies, soms vakwerk, decoratief houtsnijwerk en overstekende, flauw hellende daken, soms op een stenen onderbouw. De huizen in deze stijl zijn in Europa gebouwd in de tweede helft van de 19^e eeuw tot in het tweede decennium van de 20^e eeuw. Je kan het zien als een manifestatie van de Europese middenklasse. Het toont de manier waarop men aankeek tegen het leven op het platteland en is een uiting van een romantisch verlangen naar eenvoud en natuur. Dat verlangen is opgekomen door reiservaringen van de elite en vooral door publicaties in architectuurtijdschriften. Er zijn grote verschillen door imitatie en fantasie. Lang niet altijd werden deze huizen door architecten ontworpen, vaak, zoals waarschijnlijk bij Contentezza door een plaatselijke bouwer (een zekere Tuijnman uit Ouddorp). De Chaletstijl grijpt terug op Zwitserse landelijkheid (chalets vind je in het berglandschap, weg van de bewoonde wereld, als berghutten, waar je niet het hele jaar verbleef). Maar hier moest je er wel het hele jaar in kunnen wonen. Het huis moest er stevig uitzien, als het kon met een basement. In Bergen is gekozen voor gestucadoord metselwerk met ingetrokken voegen,  bij wijze van imitatie natuursteen, een soort vlakke rustica. Het huis moest standing hebben, je moet er tegenop kijken. Dat is Contentezza. Het staat ook nog op een terpje.

En in Bergen gold in de bouwtijd  (1907) nog iets. Het gebouw paste in het streven van het toenmalige gemeentebestuur het dorp te openen voor nieuwe mogelijkheden: er was sinds 1905 een tram die het dorp verbond met de grote buitenwereld, er kwamen pensions, het zeebad trok velen naar het dorp. Al eerder hadden natuur en landschap de kunstenaars verleid om er te werken en te wonen. Contentezza paste daarin. Het is heel kort pension geweest, het werd in 1911 in het lokaal van de heer IJ. Oldenburg ten overstaan van notaris L. Top openbaar verkocht. Hoe het daarna met het pand is gegaan weten we niet, maar wel dat Bergen de afgelopen eeuw getransformeerd is van een agrarisch dorp in een forenzen- en toeristendorp.

Contentezza is kortom herrezen. Er zijn in deze nieuwbouw toch enkele onderdelen van het vroegere huis teruggekeerd: het kalf boven de voordeur en de rozetjes in de lateien in de straatgevel.  Al het andere is nieuw zonder dat het opvalt. Het bestuur van SBBB vindt daarom dat het huis door deze eigenaren als monument is behandeld. Het is een energieneutraal huis geworden en daarmee een monument voor de toekomst.