Alweer drie jaar geleden wisten enkele onderzoekers de gemeente Bergen te interesseren om de potentie boven water te krijgen van het Slotkwartier in Egmond aan den Hoef, de verzameling gebouwen rond de ruïnes van het kasteel van de graven van Egmond. In een Quick Scan hebben zij de hergebruiksmogelijkheden van dit oude machtscentrum in kaart gebracht (januari 2014). De gemeente heeft vervolgens een werkgroep aan het werk gezet bestaande uit vier in de gebouwen actieve organisaties[1] met het doel het opstellen van een publieksgericht plan “waar heden en verleden elkaar ontmoeten”. Hun plan van ontwikkeling hebben zij gepubliceerd in januari 2016.

Wat is het Slotkwartier?

Slotweg 42 t/m 46

 

Het Slotkwartier bestaat uit een aantal gebouwen aan weerszijden van de Slotweg:

De Kapberg*

De Kapel uit 1433

De ruïnes van het kasteel van Egmond*

Een atelierwoning*

Het Oude Raadhuis*

De School*

De woongedeelten van de Hoeve Overslot

Hoeve Overslot*

De gemeente is eigenaar van de gebouwen met *.

Het ontwikkelingsplan

Het ontwikkelingsplan is vooral een bestendiging en uitwerking van wat de vier stichtingen de afgelopen jaren in het Slotkwartier hebben opgezet en bereikt. De werkgroep is dan ook dicht bij huis gebleven. Bestaand gebruik is beschreven en planmatig ingevuld en heeft een vastere plek gekregen in de gebouwen (Hoeve Overslot, de School en het Oude Raadhuis), naast continuëring van wat gebruikelijk is in de Kapel en de Kapberg.

De opstellers werken met hun plan de wens van de gemeente uit de historische waarde van het Slotkwartier beter te benutten. Ze willen laten zien dat deze plek eens één van de machtscentra van dit land was, daar komt dus veel historie bij kijken, met de cultuur van toen, maar ook van nu, met tentoonstellingen, concerten, theater en film.

 

Voorgesteld gebruik

Het plan mikt op activiteiten door en voor de bewoners van de Egmonden op grond van het aanbod van de vier stichtingen. Vanuit dat begin zoekt men naar een veel groter publiek en een aanzienlijk intensiever gebruik.

De mate waarin het aanbod activiteiten vormgegeven zal worden is echter nog onderwerp van gesprek. Er is de wens een Cultuurhuis in het Oude Raadhuis en de School te maken, waar de historische informatie wordt bewaard en getoond, lezingen, excursies en manifestaties worden georganiseerd, al of niet op het terrein van de kasteelruïne. De Hoeve Overslot zal beter geschikt moeten worden gemaakt voor multifunctioneel gebruik. Gedacht wordt aan film, theater en kleine tentoonstellingen. De Kapel leent zich natuurlijk voor de oorspronkelijke functie (kerkdiensten), maar is ook voor bruiloften en intieme muziekuitvoeringen een uitgelezen plaats. De Kapberg tenslotte toont al jaren de bijzonderheden van de moderne kunsten in al z´n vormen en zal daarmee doorgaan. Het is de bedoeling dat het nieuwe gebruik de instandhouding van de betreffende gebouwen garandeert.

 

Probleem?

Opvallend is dat tussen de Hoeve Overslot en de School een verwaarloosd monument staat (onder meer de vroegere woongedeelten van de Hoeve) dat diep het binnenterrein in steekt en dat niet in het plan is meegenomen (want particulier eigendom). De gebruikers van dit gebouw benaderen hun voordeuren door achterom de Hoeve Overslot het binnenterrein op te gaan. Er is ruimtelijk sprake van een samenhangend geheel, maar in het ontwikkelingsplan blijven het functioneel gescheiden delen. Wij zijn van mening dat het particuliere eigendom bij het plan betrokken zou moeten worden. Eerst dan ontstaat eenheid tussen het beoogde Cultuurhuis, het organisatorische middelpunt, Hoeve Overslot en de Kapberg, de Kapel en de Slotruïne. Een verder voordeel van de inschakeling van dit langgerekte gebouw is de mogelijkheid van een horecabestemming[2].

 

Naar een bruisend Slotkwartier

Maar niet alleen om dat perspectief mogelijk te maken, ook voor de andere functies is het noodzakelijk na te denken over het te verwachten parkeerprobleem. Dat op te lossen kan niet binnen het plangebied, maar zou gezocht kunnen worden op het nabij gelegen bedrijventerrein.

 

Binnenkort staat het Ontwikkelingsplan op de agenda van het College van B&W. De hiervoor genoemde knelpunten zullen dan hopelijk aan de orde komen. Wil de benutting van het unieke culturele erfgoed op dit kwartier van Egmond aan den Hoef tot z´n recht komen, zal de gemeente een aanzienlijk directere betrokkenheid moeten tonen. Er moeten wat knopen worden doorgehakt. Middelen moeten beschikbaar komen om een planuitwerking te maken op gebouwniveau op basis van een op te stellen programma van eisen. Professionele hulp is daarbij zeker gewenst.

 

 

De Kapel met een deel van de oude begraafplaats

[1] Stichting Kapberg, Stichting Gebruik Slotkapel/Stichting Restauratie Slotkapel, Stichting Hafre Productions, Stichting Historisch Egmond.

[2] In het Ontwikkelingsplan wordt het voorbeeld genoemd van een bierbrouwerij/bierproeverij als mogelijke horecabestemming. Terecht stellen sommigen dat een dergelijke invulling niet alleen hier geen historische voorganger heeft, ook lijkt ons deze specifieke vorm van commercie afbreuk te doen aan het voorgestelde culturele gebruik.