Auteur: SBBB-NH

100 jaar Park Meerwijk

100 jaar geleden vond de TENTOONSTELLING VAN LANDHUIZEN in Bergen plaats, het latere Park Meerwijk. Het was de eerste architectuurtentoonstelling op ware grootte in Nederland. Het was ook het visitekaartje van de architectuur­stroming de Amsterdamse School, vrijstaande huizen in een parkachtige omgeving.

Nu 100 jaar later is dit feit in Museum Kranenburgh gevierd op zaterdag 8 september 2018.

In vier excursies naar de wijk konden de in totaal 48 ingeschreven deelnemers de landhuizen van nabij bekijken, zelfs van enkele ook de interieurs. In het museum heeft de kunsthistoricus Erik Mattie gesproken over het gedachtengoed van de ontwerpers en de betekenis van deze bouwwijze sindsdien in Nederland.

In het museum worden tot half september 2018 een twintigtal afdrukken getoond van de originele glasnegatieven uit 1918 van fotograaf Bernard Eilers.

Park Meerwijk 100 jaar
23 augustus 2018
Lijtweg 13, de schouw
Lijtweg 13
de opdienkeuken
Lijtweg 13
trapbaluster

veranderend dorpsbeeld: Hoflaan 20

Onlangs is een omgevingsvergunning aangevraagd voor het adres Hoflaan 20. Hier staat aan de laan op een nogal smal perceel een typisch Bergens huisje, keurig in de rij, bescheiden en open naar de wereld, een jaren twintig trapgevel en aangebouwde erker met roetjesramen. In de aanvraag voor de omgevingsvergunning staat iets heel anders getekend. Het oude pandje wordt gesloopt en er zal een strak wit gestucadoord modern gebouw verrijzen van drie bouwlagen, waarvan twee in de naar de mode van de tijd in de kap verwerkt. Het resultaat zal vast voldoen aan de eisen van het bestemmingsplan (op de bouwvlek, goothoogte 3 m en nokhoogte 10 m) maar roept vragen op of we een dergelijke “verdichting” passend vinden. Wij vinden van niet. Het dorpsbeeld wordt aangetast. Het nieuwe huis is te hoog en verstoort het ritme van de bebouwing op de laan. Het wordt een typisch voorbeeld van de langzame karakterverandering die op meer plaatsen in het dorp wordt waargenomen.

bestaande toestand Hoflaan 20
nieuwe toestand Hoflaan 20

Hommage aan het huisje Rona

In 1960 bouwde architect Jan Rietveld (1919-1986), zoon van Gerrit Rietveld, het huis Rona, zijn kleinste huis, aan de Herenweg 13S (vlak bij de Franschman). Hij situeerde dit symmetrische 3-kamerwoninkje aan de oostkant van een langerekt (oost-west) perceel aan de voet van de duinen georiënteerd op het oosten, naar de Philistijnse Polder. De bijzondere plattegrond bevat alle functies die een 3-kamerwoning behoort te hebben en is daarbij een ruimtelijk wonder door de organisatie van en de lichttoetreding tot de ruimten. Een meesterwerk!

plattegrond (onder = oost)

zuidgevel (foto Jan Versnel)

interieur (foto Jan Versnel)

Kort geleden is een omgevingsvergunning aangevraagd voor een nieuw huis op dit adres, Herenweg 13S, ontworpen door architect Jan Tijmes (bureau Tablinum Tijmes, Loenen, Gld). Zijn plattegrond bouwt voort op het werk van Jan Rietveld, qua uiterlijke aanleg, maar zoals vaker bij moderne nieuwbouw wordt het huis gebouwd op een complete kelder en een hogere begane grond. De slaapkamers in de kelder krijgen hun licht via een grote koekoek en door middel van lichtbuizen met spiegels.

begane grond (donkere vlak = koekoek)

    

  kelder (de lusjes bevatten de lichtbuizen)

perspectief (oostgevel)

Doordat de gemeente Bergen geen begin heeft gemaakt met de inventarisatie van de monumentwaardige naoorlogse bouwkunst in de gemeente, kan het gebeuren dat het gemeentebestuur de omgevingsvergunning voor deze nieuwbouw en de sloop van het huis Rona gaat afgeven en dat Jan Rietvelds meesterwerk verdwijnt.

Ruïnekerk: monumentale onderdelen overgeschilderd

zwart gespoten pilaar

Bij een toevallig bezoek aan de Ruïnekerk in februari vielen mij enkele veranderingen aan het interieur op. Het duurde even voor ik me realiseerde dat er wat veranderd was. Het eerste waar m´n oog op viel waren de zwart geschilderde bandjes aan een pilaster, vlak boven het basement, die waren tot voor kort net als de pilaster zelf in een lichte kleur gesausd. Pas later zag ik dat alle pilasters die zwarte bandjes hadden gekregen. Daarna viel mijn oog op de pilaren onder het balkon. Werkelijk schokkend. Ze bleken glimmend zwart met enkele grijze vegen gespoten te zijn. Sinds de restauratie van architect Rooyaards waren deze gemarmerd geschilderd, zoals de architraaf boven de pilaren laat zien. Een aanzienlijke en drastische verandering aan het monumentale interieur.

Voor zover mij bekend zijn deze veranderingen uitgevoerd zonder omgevingsvergunning. Als die voor deze veranderingen zou zijn aangevraagd denk ik niet dat de vergunning zou zijn verleend. Voor mij is dit een illegale aantasting van het monument, die terstond ongedaan moet worden gemaakt. Namens onze Stichting heeft de voorzitter een brief aan het College van B&W geschreven hierover met een c.c. aan het kerkbestuur en met het verzoek in overleg te treden met het kerkbestuur (28-2-2018). Geen van beide heeft op onze brief gereageerd.

Ton Dissen (5 april 2018)

voet pilaster

Toegangspoort Oude Hof ernstig beschadigd

Op 14 of 15 december 2017 is de linker staander van de toegangspoort tot het Oude Hof in z´n geheel omgetrokken. Vermoedelijk is een vrachtauto blijven hangen aan het aan de poort bevestigde metalen hek bij het uitrijden van de Roodeweg naar de Eeuwigelaan. Voor de chauffeur en zijn auto moet dit goed merkbaar zijn geweest. De staander is ruim een meter in het vierkant en bijna 4 meter hoog, van metselwerk. In het terugliggende voorvlak van deze staander is in 1953 een ceramische plaquette ingemetseld met een gedicht van A. Roland Holst, waarmee de overdracht van het Oude Hof en aanpalende gronden van de familie Van Reenen naar de gemeente Bergen is vereeuwigd.

De laatste week van maart 2018 is aannemer Dekker uit Warmenhuizen in opdracht van de gemeente Bergen bij wijze van onderhoud (dus zonder monumentenvergunning) begonnen met de restauratie van de naast de weg gelegen staander. Omdat het met het beschikbare materieel niet lukte de staander rechtop te zetten, besloot de uitvoerder tot voorzichtige verwijdering van het metselwerk van boven af. Daarbij bleek dat de staander een kern had van gewapend beton. Om die aan te kunnen is hij overgestapt op zwaardere hulpmiddelen. Een toevallige voorbijganger heeft daarop op Goede Vrijdag wethouder Peter van Huissteden aangesproken, die ter plaatse de medewerkers van de aannemer heeft gewezen op de aanwezigheid van de ceramische plaquette en het belang van het behoud ervan.

De actie van de wethouder heeft ertoe geleid dat “de gemeente” zich dinsdag na Pasen realiseerde dat de voorbereiding tot het herstel van de staander onvoldoende is geweest. Het werk is stilgelegd. De eigenaar van de poort zal bij het bevoegd gezag een omgevingsvergunning aanvragen.

gedicht A. Roland Holst,
overdracht Oude Hof aan gemeente Bergen, 3-12-1952

 

restauratie poort
voor: afgebikte stenen top
achter: restant staander