Het landhuis De Haaf is in 1914 in opdracht van de mevrouw JM Bosch van ´s Gravenmoer gebouwd door architect KPC de Bazel. In 1925 schrijft ir. G Friedhoff over dit huis in Bouwen, tijdschrift voor Holland en Indië: “Geheel verscholen achter het groen van omringende boomen en zware hagen ligt te Oostdorp, nabij Bergen (..) één der mooiste landhuizen (..) welke ons land bezit. Van De Bazel is dit wel één der best geslaagde werken. (..) Een groote ingetogenheid spreekt ons uit dit werk tegen, een ingetogenheid van een grooten geest, die met de eenvoudigste middelen een geheel van grote voornaamheid, een “edel” huis schiep.” Mevrouw Bosch (zij was een sociaal bewogen muziekpedagoge) woonde er tot haar dood in 1933 met haar gezelschapsdame mevrouw MW Troost. Daarna heeft het huis verschillende eigenaren gehad tot in 1995 een grote brand het dak in de as legde. Het huis is in oude glorie hersteld, het werd International Center of Music, tevens conferentiecentrum, maar het verloor de status van rijksmonument.

Een toekomst voor De Haaf?
In de Gemeentekrant van 19 december staat het verslag van de vergadering van de gemeenteraad van 11 december 2018. Daarin wordt over de Villa De Haaf aan de Natteweg gemeld dat de raad het college van B&W heeft opgedragen de villa aan te wijzen als beschermd gemeentelijk monument. De architectonische- en cultuurhistorische waarde van het pand rechtvaardigt deze opdracht. Het is een reactie op de aanvraag tot sloop van de villa, zonder dat de eigenaar een plan voor iets nieuws op tafel heeft gelegd. De wethouder wil met de eigenaar in overleg gaan. Bij dat overleg zal belangrijk zijn de toezegging van dezelfde eigenaar in 2015 toen hij toestemming kreeg het park bij wat toen nog Landgoed De Haaf was te mogen herbestemmen tot de bouw van 42 luxe woningen: namelijk dat de oude villa gehandhaafd zal worden in de oorspronkelijke vorm. Dat is gebeurd, maar zonder de gemeentelijke aktie – aanwijzing tot monument. Toen de eerste geruchten van mogelijke sloop van De Haaf bekend werden, heeft SBBB in april 2018 een verzoek ingediend om De Haaf zo spoedig mogelijk aan te wijzen als gemeentelijk monument. Dat is niet gebeurd.
Nu – februari 2019 – is duidelijk waarom. De gemeente blijkt in 2016 advies te hebben gevraagd aan en gekregen van Polman Advies over de cultuurhistorische waarde van een aantal potentiële monumenten in de gemeente, waaronder De Haaf. Voor De Haaf was dat advies negatief. Het college heeft het  advies overgenomen, maar het niet gepubliceerd. Wel is een afschrift gezonden aan de eigenaar van De Haaf.

De Haaf is dus vogelvrij. Er rest alleen nog de toezegging uit het bestemmingsplan Landgoed De Haaf dat De Oude Haaf in z´n oorspronkelijke vorm gehandhaafd wordt.

Artikel uit 1925 over De Haaf door ir. G Friedhoff

100 jaar geleden vond de TENTOONSTELLING VAN LANDHUIZEN in Bergen plaats, het latere Park Meerwijk. Het was de eerste architectuurtentoonstelling op ware grootte in Nederland. Het was ook het visitekaartje van de architectuur­stroming de Amsterdamse School, vrijstaande huizen in een parkachtige omgeving.

Nu 100 jaar later is dit feit in Museum Kranenburgh gevierd op zaterdag 8 september 2018.

In vier excursies naar de wijk konden de in totaal 48 ingeschreven deelnemers de landhuizen van nabij bekijken, zelfs van enkele ook de interieurs. In het museum heeft de kunsthistoricus Erik Mattie gesproken over het gedachtengoed van de ontwerpers en de betekenis van deze bouwwijze sindsdien in Nederland.

In het museum worden tot half september 2018 een twintigtal afdrukken getoond van de originele glasnegatieven uit 1918 van fotograaf Bernard Eilers.

Bij een toevallig bezoek aan de Ruïnekerk in februari vielen mij enkele veranderingen aan het interieur op. Het duurde even voor ik me realiseerde dat er wat veranderd was. Het eerste waar m´n oog op viel waren de zwart geschilderde bandjes aan een pilaster, vlak boven het basement, die waren tot voor kort net als de pilaster zelf in een lichte kleur gesausd. Pas later zag ik dat alle pilasters die zwarte bandjes hadden gekregen. Daarna viel mijn oog op de pilaren onder het balkon. Werkelijk schokkend. Ze bleken glimmend zwart met enkele grijze vegen gespoten te zijn. Sinds de restauratie van architect Rooyaards waren deze gemarmerd geschilderd, zoals de architraaf boven de pilaren laat zien. Een aanzienlijke en drastische verandering aan het monumentale interieur.

Voor zover mij bekend zijn deze veranderingen uitgevoerd zonder omgevingsvergunning. Als die voor deze veranderingen zou zijn aangevraagd denk ik niet dat de vergunning zou zijn verleend. Voor mij is dit een illegale aantasting van het monument, die terstond ongedaan moet worden gemaakt. Namens onze Stichting heeft de voorzitter een brief aan het College van B&W geschreven hierover met een c.c. aan het kerkbestuur en met het verzoek in overleg te treden met het kerkbestuur (28-2-2018). Geen van beide heeft op onze brief gereageerd.

Ton Dissen (5 april 2018)